Qui me invénerit, invéniet vitam et háuriet salútem a Dómino...






Today is the feast of the Immaculate Conception of Our Blessed Lady the Mother of God, Patroness of the United States. The Mass is Gaudens gaudebo in Domino. The Schola Sainte-Cécile's page is here and the livret for Holy Mass is here.

Am only this morning noticing that Saint-E. is streaming 1st Vespers each of the Advent Sundays. At 0845 here, according to the YouTube notification alarm; they tend to be quite accurate.

Lectio 1
Sir 24:5-13
24:5 Ego ex ore Altissimi prodivi, primogenita ante omnem creaturam.
24:6 Ego feci in cælis ut oriretur lumen indeficiens, et sicut nebula texi omnem terram.
24:7 Ego in altissimis habitavi, et thronus meus in columna nubis.
24:8 Gyrum cæli circuivi sola, et profundum abyssi penetravi: in fluctibus maris ambulavi.
24:9 Et in omni terra steti: et in omni populo,
24:10 et in omni gente primatum habui:
24:11 et omnium excellentium et humilium corda virtute calcavi. Et in his omnibus requiem quæsivi, et in hereditate Domini morabor.
24:12 Tunc præcepit, et dixit mihi Creator omnium: et qui creavit me, requievit in tabernaculo meo.
24:13 Et dixit mihi: In Jacob inhabita, et in Israël hereditare, et in electis meis mitte radices.

R. Hódie nobis cælórum Rex de Vírgine nasci dignátus est, ut hóminem pérditum ad cæléstia regna revocáret:
* Gaudet exércitus Angelórum: quia salus ætérna humáno géneri appáruit.
V. Glória in excélsis Deo, et in terra pax homínibus bonæ voluntátis.
R. Gaudet exércitus Angelórum: quia salus ætérna humáno géneri appáruit.
V. Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.
R. Hódie nobis cælórum Rex de Vírgine nasci dignátus est, ut hóminem pérditum ad cæléstia regna revocáret: * Gaudet exércitus Angelórum: quia salus ætérna humáno géneri appáruit.

Lectio 2
Sir 24:14-21
24:14 Ab initio et ante sæcula creata sum, et usque ad futurum sæculum non desinam: et in habitatione sancta coram ipso ministravi.
24:15 Et sic in Sion firmata sum, et in civitate sanctificata similiter requievi, et in Jerúsalem potestas mea.
24:16 Et radicavi in populo honorificato, et in parte Dei mei hereditas illius, et in plenitudine sanctorum detentio mea.
24:17 Quasi cedrus exaltata sum in Libano, et quasi cypressus in monte Sion:
24:18 quasi palma exaltata sum in Cades, et quasi plantatio rosæ in Jericho:
24:19 quasi oliva speciosa in campis, et quasi platanus exaltata sum juxta aquam in plateis.
24:20 Sicut cinnamomum et balsamum aromatizans odorem dedi; quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris:
24:21 et quasi storax, et galbanus, et ungula, et gutta, et quasi Libanus non incisus vaporavi habitationem meam, et quasi balsamum non mistum odor meus.

R. Hódie nobis de cælo pax vera descéndit:
* Hódie per totum mundum mellíflui facti sunt cæli.
V. Hódie illúxit nobis dies redemptiónis novæ, reparatiónis antíquæ, felicitátis ætérnæ.
R. Hódie per totum mundum mellíflui facti sunt cæli.

Lectio 3
Sir 24:22-31
24:22 Ego quasi terebinthus extendi ramos meos, et rami mei honoris et gratiæ.
24:23 Ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris: et flores mei fructus honoris et honestatis.
24:24 Ego mater pulchræ dilectionis, et timoris, et agnitionis, et sanctæ spei.
24:25 In me gratia omnis viæ et veritatis: in me omnis spes vitæ et virtutis.
24:26 Transite ad me, omnes qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini:
24:27 spiritus enim meus super mel dulcis, et hereditas mea super mel et favum.
24:28 Memoria mea in generatione sæculorum.
24:29 Qui edunt me, adhuc esurient, et qui bibunt me, adhuc sitient.
24:30 Qui audit me non confundetur, et qui operantur in me non peccabunt:
24:31 qui elucidant me, vitam ætérnam habebunt.

R. Quem vidístis, pastóres? dícite, annuntiáte nobis, in terris quis appáruit?
* Natum vídimus, et choros Angelórum collaudántes Dóminum.
V. Dícite, quidnam vidístis? et annuntiáte Christi nativitátem.
R. Natum vídimus, et choros Angelórum collaudántes Dóminum.
V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
R. Natum vídimus, et choros Angelórum collaudántes Dóminum.

Lectio 4
Sermo sancti Ambrósii episcopi
Ex libr. de Virginibus. Lectio iii.
Sit vobis tamquam in imagine descripta virginitas vítaque beatæ Mariæ, de qua velut speculo refulget species castitatis, et forma virtutis. Hinc sumatis licet exempla vivendi, ubi tamquam in exemplari magisteria expressa probitatis, quid corrigere, quid effugere, quid tenere debeatis, ostendunt. Primus discendi ardor nobilitas est magistri. Quid nobilius Dei Matre? Quid splendidius ea, quam splendor elegit? Quid castius ea, quæ corpus sine corporis contagione generavit?

R. O magnum mystérium, et admirábile sacraméntum, ut animália vidérent Dóminum natum, jacéntem in præsépio:
* Beáta Virgo, cujus víscera meruérunt portáre Dóminum Christum.
V. Ave, María, grátia plena: Dóminus tecum.
R. Beáta Virgo, cujus víscera meruérunt portáre Dóminum Christum.

Lectio 5
Nam de ceteris ejus virtutibus quid loquar? Virgo erat non solum corpore sed étiam mente, quæ nullo doli ambitu sincerum adulteraret affectum. Corde humilis, verbis gravis, animi prudens, loquendi parcior, legendi studiosior; non in incerto divitiarum, sed in prece pauperis spem reponens. Intenta operi, verecunda sermone, arbitrum mentis solita non hominem, sed Deum quærere. Non lædere reos, bene velle omnibus, assurgere majoribus natu, æqualibus non invidere, fugere jactantiam, rationem sequi, amare virtutem.

R. Beáta Dei Génitrix María, cujus víscera intácta pérmanent:
* Hódie génuit Salvatórem sǽculi.
V. Beáta, quæ crédidit: quóniam perfécta sunt ómnia, quæ dicta sunt ei a Dómino.
R. Hódie génuit Salvatórem sǽculi.

Lectio 6
Quando ista vel vultu læsit parentes? Quando dissensit a propinquis? Quando fastidivit humilem? Quando derisit debilem? Quando vitavit inopem? Eos solos solita cœtus virorum invisere, quos misericordia non erubesceret, neque præteriret verecundia: nihil torvum in oculis, nihil in verbis procax, nihil in actu inverecundum. Non gestus fractior, non incessus solutior, non vox petulantior: ut ipsa corporis species simulacrum fuerit mentis, figura probitatis.

R. Sancta et immaculáta virgínitas, quibus te láudibus éfferam, néscio:
* Quia quem cæli cápere non póterant, tuo grémio contulísti.
V. Benedícta tu in muliéribus, et benedíctus fructus ventris tui.
R. Quia quem cæli cápere non póterant, tuo grémio contulísti.
V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
R. Quia quem cæli cápere non póterant, tuo grémio contulísti.

Lectio 7
Léctio sancti Evangélii secúndum Matthǽum
Matt 1:1-16.
Liber generatiónis Jesu Christi, fílii David, fílii Abraham. Abraham génuit Isaac, Isaac autem génuit Jacob. Et réliqua.

Homilía sancti Hierónymi Presbýteri
Liber 1 Comment. in Matth., in initium.
In Isaía légimus: Generatiónem ejus quis enarrábit? Non ergo putémus Evangelístam Prophétæ esse contrárium, ut quod ille impossíbile dixit effátu, hic narráre incípiat: quia ibi de generatióne Divinitátis, hic de incarnatióne est dictum. A carnálibus autem cœpit, ut per hóminem, Deum díscere incipiámus. Fílii David, fílii Abraham. Ordo præpósterus, sed necessário commutátus. Si enim primum posuísset Abraham et póstea David, rursus ei repeténdus fúerat Abraham, ut generatiónis séries texerétur.

R. Beátam me dicent omnes generatiónes,
* Quia fecit mihi Dóminus magna qui potens est, et sanctum nomen ejus.
V. Et misericórdia ejus a progénie in progénies timéntibus eum.
R. Quia fecit mihi Dóminus magna qui potens est, et sanctum nomen ejus.

Lectio 8
Ideo autem, céteris prætermíssis, horum fílium nuncupávit, quia ad hos tantum facta est de Christo repromíssio. Ad Abraham: In sémine, inquit, tuo benedicéntur omnes gentes, quod est Christus. Ad David: De fructu ventris tui ponam super sedem tuam. Judas autem génuit Phares et Zaram de Thamar. Notándum, in genealogía Salvatóris nullam sanctárum assúmi mulíerum, sed eas quas Scriptúra reprehéndit; ut, qui propter peccatóres vénerat, de peccatóribus nascens, ómnium peccáta deléret. Unde et in consequéntibus Ruth Moabítis pónitur, et Bethsabée uxor Uríæ.

R. Felix namque es, sacra Virgo María, et omni laude digníssima:
* Quia ex te ortus est sol justítiæ, Christus, Deus noster.
V. Ora pro pópulo, intérveni pro clero, intercéde pro devóto femíneo sexu: séntiant omnes tuum juvámen, quicúmque célebrant tuam sanctam Visitatiónem.
R. Quia ex te ortus est sol justítiæ.
V. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
R. Christus, Deus noster.

Lectio 9
Commemoratio S. Hadriani, Martyris
Hadrianus, jussu Maximiáni imperatóris apud Nicomedíam pérsequens Christiános, cum sæpius eórum in fidei confessióne et tormentórum perpessióne constantiam demirátus esset, veheménter ea re commótus ad Christum sese convértit. Quam ob rem cum aliis viginti tribus Christiánis conjéctus est in carcerem; ubi eum visitans Natália uxor, quæ et ipsa antea in Christum credíderat, ad martyrium incendit. Itaque, e custódia edúctus, tamdiu flagellis cæsus est, donec intestína diffluerent. Postremo, fractis crúribus, mánibus pedibúsque præcisis, una cum multis aliis martyrii certamen feliciter absolvit.



Te Deum.



At Barroux, the antiphon of Terce is Vestiméntum tuum * cándidum quasi nix, et fácies tua sicut sol. Not a pontifical Mass this morning  but there was an Introit procession-- how shall I call that? a solemn Introit procession? as on Sundays after the Asperges. 





Will be interesting to hear if Barroux uses Gaudens gaudebo in Domino, as is provided in the Missale Romanum, or Gaudeamus omnes, which latter would certainly be more traditional. I believe so anyway; of course I have no real notion of the history of the Immaculate Conception Mass. Time for Prime and Prime de Beata-- but it is Gaudens gaudebo in Domino that was sung.

At Saint-Eugène, at the entrance of the clergy the Vespers hymn Ave maris stella is sung in alternating tunes-- 'des Pèlerinages' and 'Notre-Dame des Victoires'. M le Curé is the celebrant of this Solemn Mass:





Introitus. Is. 61, 10. Gaudens gaudébo in Dómino, et exsultábit ánima mea in Deo meo: quia índuit me vestiméntis salútis: et induménto justítiæ circúmdedit me, quasi sponsam ornátam monílibus suis. Ps. 29, 2. Exaltábo te, Dómine, quóniam suscepísti me: nec delectásti inimícos meos super me. ℣. Glória Patri.





Kyrie, Gloria.

Oratio.
 Deus, qui per immaculátam Vírginis Conceptiónem dignum Fílio tuo habitáculum præparásti: quǽsumus; ut, qui ex morte ejúsdem Filii tui prævísa eam ab omni labe præservásti, nos quoque mundos ejus intercessióne ad te perveníre concédas. Per eúndem Dóminum.

Oratio. Excita, quǽsumus, Dómine, poténtiam tuam, et veni: ut ab imminéntibus peccatórum nostrórum perículis, te mereámur protegénte éripi, te liberánte salvári: Qui vivis et regnas. 

Léctio libri Sapiéntiæ. 
Prov. 8. 22-35.

Dóminus possedit me in inítio viárum suárum, ántequam quidquam fáceret a princípio. Ab ætérno ordináta sum, et ex antíquis, ántequam terra fíeret. Nondum erant abýssi, et ego jam concépta eram: necdum fontes aquárum erúperant: necdum montes gravi mole constíterant: ante colles ego parturiébar: adhuc terram non fécerat et flúmina et cárdines orbis terræ. Quando præparábat cœlos, áderam: quando certa lege et gyro vallábat abýssos: quando ǽthera firmábat sursum et librábat fontes aquárum: quando circúmdabat mari términum suum et legem ponébat aquis, ne transírent fines suos: quando appendébat fundaménta terræ. Cum eo eram cuncta compónens: et delectábar per síngulos dies, ludens coram eo omni témpore: ludens in orbe terrárum: et delíciæ meæ esse cum filiis hóminum. Nunc ergo, filii, audíte me: Beáti, qui custódiunt vias meas. Audíte disciplínam, et estóte sapiéntes, et nolíte abjícere eam. Beátus homo, qui audit me et qui vígilat ad fores meas cotídie, et obsérvat ad postes óstii mei. Qui me invénerit, invéniet vitam et háuriet salútem a Dómino.

Graduale. Judith 13, 23. 
Benedícta es tu. Virgo María, a Domino, Deo excélso, præ ómnibus muliéribus super terram, ℣. Ibid. 15, 10. Tu glória Jerúsalem, tu lætítia Israël, tu honorificéntia pópuli nostri.





Allelúja, allelúja. ℣. Cant. 4, 7. Tota pulchra es, María: et mácula originális non est in te. Allelúja.





✠ Sequéntia sancti Evangélii secúndum Lucam. 
Luc. 1, 26-28.

In illo témpore: Missus est Angelus Gábriël a Deo in civitátem Galilǽæ, cui nomen Názareth, ad Vírginem desponsátam viro, cui nomen erat Joseph, de domo David, et nomen Vírginis María. Et ingréssus Angelus ad eam, dixit: Ave, grátia plena; Dóminus tecum: benedícta tu in muliéribus.

M le Curé of Saint-Roch is preaching; I can't remember his name, alas. M Thierry Laurent. He must have a tendency to prose on because he assured Fr Durodié as he began that he would not go beyond whatever number of minutes he specified; he took out his mobile and set the timer, ha. At the end of Mass, the procession in veneration of the Immaculate will move by candlelight from Saint-E. to Saint-Roch; whether we will 'accompany' it, I doubt. But we shall see. 

Credo.

During the incensing of the altar at the Offertory, the lovely Sol sub nube latuit is sung (as it was on Sunday); it is a conductus in two voices on the Incarnation of Our Lord, from the 12th century.

Sol sub nube látuit
Sed eclypsis néscius,
Cum se carni míscuit
Summi Patris Fílius.
Maritári vóluit
Verbum Patris áltius,
Núbere non pótuit
Caro gloriósius.

R/. Gaude nova nupta!
Fides est et véritas,
Quod a carne Déitas
Non fuit corrúpta.

Qui solus ætérnus est
Et qui regit ómnia,
Quod non erat factus est,
Nec tamén res ália:
Illum qui solútus est,
Stricta ligat fáscia,
Jacet, qui imménsus est,
Inter animália.

Solis jubar témperat
Nubes molis néscia,
Terra fructum génerat
Quo dulcescunt ómnia.
Cœlo terras féderat
Nova data grátia,
Tóllere qui vénerat
Captivántis spólia.

Offertorium. Luc. 1, 28. Ave, María, grátia plena; Dóminus tecum: benedícta tu in muliéribus, allelúja.





Secreta. Salutárem hóstiam, quam in sollemnitáte immaculátæ Conceptiónis beátæ Vírginis Maríæ tibi, Dómine, offérimus, súscipe et præsta: ut, sicut illam tua grátia præveniénte ab omni labe immúnem profitémur; ita ejus intercessióne a culpis ómnibus
liberémur. Per Dóminum.

Secreta. Hæc sacra nos, Dómine, poténti virtúte mundátos ad suum fáciant purióres veníre princípium. Per Dóminum.

The Praefatio of Our Lady.

Vere dignum et justum est, æquum et salutáre nos tibi semper et ubíque grátias ágere, Dómine sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus:
Et te in Conceptióne immaculáta beatæ
Maríæ semper Vírginis collaudáre, benedícere et prædicáre. Quæ & Unigénitum tuum Sancti Spíritus obumbratióne concépit: et virginitátis glória permanénte, lumen ætérnum mundo effúdit, Jesum Christum Dóminum nostrum.
Per quem majestátem tuam laudant Angeli, adórant Dominatiónes, tremunt Potestátes. Cæli, cælorúmque Virtútes, ac beáta Séraphim, sócia exsultatióne concélebrant. Cum quibus et nostras voces, ut admítti júbeas, deprecámur, súpplici confessióne dicéntes:


The Sanctus, Benedictus, and Agnus Dei are from the Missa Secunda (1599) of Hans Leo Hassler (1564-1612), organist, organ-builder, and maître de chapelle. Hassler was, apparently, a Protestant of some variety but spent his entire career in the service of Catholic magnates; the Emperor Rudolf II ennobled him (and his brother Caspar) in 1595.

At Saint-E., the Schola will sing the 14th century antiphon Tota pulchra es Maria and then an extended Ave Maria by Guillaume Bouzignac and a setting of the prayer by César Franck. 

Communio. Gloriósa dicta sunt de te, María: quia fecit tibi magna qui potens est.





Postcommunio. 
Sacraménta quæ súmpsimus, Dómine, Deus noster: illíus in nobis culpæ vúlnera réparent; a qua immaculátam beatae Maríæ Conceptiónem singuláriter præservásti. Per Dóminum.

Postcommunio. Suscipiámus, Dómine, misericórdiam tuam in médio templi tui: ut reparatiónis nostræ ventúra sollémnia cóngruis honóribus præcedámus. Per Dóminum.

It will be time for Sext by the time this finishes so I almost hope that there is no streaming of the procession and, once it has finished at Saint-Roch, Benediction of the Most Blessed Sacrament.

1863. I have at last realised why the Office today has seemed just a touch exotic: it is really the pre-1863 Office of Our Lady's Conception, not yet, strictly speaking, her Immaculate Conception insofar as the Roman Breviary is concerned. Anyway, however literally identical 'the 1570 Office' provided today by Divinumofficium.com is with the printed breviary of 1570, it is  without any doubt whatever providing the pre-1863 Office. Just got done reading Dr DiPippo discussing the various artistic representations of the Immaculate Conception; he pointed out en passant that 1863 saw the imposition of 'the new form of the Office' by Pius IX and it clicked, my 'lapse' into the past. Will see if I notice much difference in the 'tone', as it were, of None and Vespers. Ah, that is why the oration... but there is no point in going into all of that now.  

The good folks at Neumz had Sunday's chant selection in the email inbox bright and early; today's arrived rather later. It is one of those happy days when the Communion is identical in both the Traditional and the Pauline Rites, Gloriosa dicta sunt de te Maria. I'll repeat the antiphon from the 1961 Solesmes books (why has no one uploaded the antiphon from the 1970 Graduale or the Graduale triplex, I wonder?-- well, there is no 'red' notation in the T.) and then copy the Neumz text, or most of it. 




The Feast of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin is the most solemn of all of those that the Church celebrates in the holy season of Advent. If it were necessary that the first part of the Cycle should commemorate one of the Mysteries of Mary, there is none whose theme could offer more touching harmonies with the pious concerns of the Church in this mystical time of expectation. Let us, therefore, celebrate this solemnity with joy, because the Conception of Mary prefigures the Birth of Jesus. Because of this, we at Neumz have chosen the communion chant Gloriosa dicta sunt. The first part of the text of this communion is inspired by Psalm 86:3, and the last part by the Canticle of Mary, the Magnificat, from Luke 1:49. This is the text of the chant: “Glorious things have been said of you, Mary: for he who is mighty has made you great.” The first verse praises Jerusalem after the angel’s victory over Sennacherib’s army, and the second verse is from the Magnificat. However, it was only necessary to change mihi for tibi, and with these few words, the Church has made a praise of great gentleness, giving back to the Virgin the same words that God inspired her to reveal to the world, which is the ineffable greatness of the graces received.

As for the melody, it is composed in mode VIII. It is a faithful adaptation of the original one, of the communion Dico autem vobis from the Common of Martyrs, which was also used for the communion of the Assumption, Optimam partem. In the case of the communion in question, we find ourselves with a beautiful affirmation, full of joy and fervor. Mode VIII knows how to confer that majesty, that solemnity to the most devout prayer to Mary, which this piece is.

The Sol, the fundamental, resounds strongly from the beginning, amplified with a bivirga. It is the first pillar of the beautiful melodic arc that is lifted in Gloriosa, Sol Do Sol. After a brief but fervent tilt in the accent of the word, in the climacus La-Sol-Fa, the prayerful one raises his gaze towards the splendor of Mary, in the Do. The prayerful one takes pleasure in the quilismatic movement that adds even more strength to the enthusiasm with which this adjective, gloriosa, is sung. After reaching the Do, the melodic movement leans towards the Sol in a leap of a fourth, full of great reverence. But only for a few instants, for the melody returns to the heights of the mode with another enthusiastic leap of a fourth, Sol-Do. All that is said of you Maria is glorious, elevated things: the accent of dicta shines with force with the bivirga on the Do, a strength that is transmitted to sunt, that with a very elegant porrectus, Re-Si-Do, surpasses even the Do by touching the Re, the melodic summit of the piece. In de te, of you, the melody leaps again, and the same climacus of the accent of gloriosa, La-Sol-Fa, appears. With a graceful movement of thirds, the Fa rises again to the Do in Maria, before returning to the Sol in a pes subbipunctis, La-Do-Si-Sol, full of veneration and reverence.

In the first incise of the second phrase, quia fecit tibi magna, for he has done great things in you, the melodic movement develops around the Sol, with a very pronounced descent to the low range in tibi. A beautiful salicus in the accent of the pronoun tibi, Fa-Fa-Sol, which makes it shine in the posttonic syllable, the four-note climacus, Sol-Fa-Mi-Re, performs a masterful and fervent genuflection. From the low Re, the melody rises with strength and determination in the accent of magna, great things. Thus, the prayerful one moves from the reverence of genuflection to adoration in that masterful ascent by thirds, Re-Fa-(Sol)-La-Do. Identical melodic turn as in gloriosa but without the quilismatic Si. The incise closes with another reverent leap of a fourth, Do-Sol.

In the last incise, a beautiful expression of grandeur and authority pervades the last word: qui potens est, he who is powerful, thanks to another sublime melodic arc, Sol-Do-Sol, which shows its majesty, above all, in the melodic ascent of the accent of the word potens.



LDVM













Gautier de Châtillon, Hans Leo Hassler, César Franck, Guillaume Bouzignac

Comments